Badanie gazów w zbiornikach

BHP podczas pracy w zbiornikach

BHP podczas pracy z zbiornikach dotyczy prac realizowanych w zbiornikach, kanałach, studniach, studzienkach kanalizacyjnych, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych zamkniętych przestrzeniach, do których wejście odbywa się przez włazy lub otwory o niewielkich rozmiarach lub jest w inny sposób utrudnione. Jest to definicja wynikająca z rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów BHP. Wymagania BHP podczas pracy w zbiornikach zaprezentowane są w tematycznym wpisie Prace w zbiornikach.

Jednym z podstawowych wymagań, które należy spełnić w celu realizacji prac w zbiornikach jest zbadanie powietrza występującego w zbiorniku na zawartość tlenu oraz gazów i par substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne. Wymagania prawne dotyczące prac w zbiornikach niestety nie określają wprost ani dopuszczalnych zawartości tlenu (wyjątek omówiony poniżej), jaki powinien występować w zbiorniku, ani tym bardziej nie określają, które gazy i pary są uznawane za niebezpieczne w zbiornikach. Dlatego też odpowiedzi na te pytania należy szukać w pozostałych aktach prawnych z zakresu BHP i na podstawie ogólnej wiedzy w tym zakresie.

Zawartość tlenu

Zawartość tlenu nie jest wprost określona w zakresie wymagań BHP podczas prac w zbiorniku. Wymagania BHP w odniesieniu do zawartości tlenu podczas prac w zbiorniku określają, iż dopuszczalnym jest niestosowanie sprzętu izolującego układ oddechowy, jeżeli zawartość tlenu w zbiorniku jest nie mniejsza niż 18% i jednocześnie nie występują w tym zbiorniku czynniki gdy w powietrzu tym nie występują substancje szkodliwe dla zdrowia w stężeniu przekraczającym najwyższe dopuszczalne stężenia czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ani nie istnieje niebezpieczeństwo ich wystąpienia podczas przebywania pracownika w zbiorniku. W tym przypadku możemy wysnuć wniosek, że minimalne stężenie tlenu w zbiorniku musi wynosić minimum 18%, ażeby pojawiła się możliwość realizacji pracy w takim zbiorniku.

Standardowa zawartość tlenu w powietrzu atmosferycznym wynosi ok. 21%.

Stężenia w zakresie wyższym niż 21% powodują wzrost ryzyka pożaru/wybuchu a także mają ujemny wpływ na zdrowie osoby pracującej poprzez wzrost toksycznych skutków dla organizmu, nie potrafiącego „poradzić sobie” z nadmierną ilością tlenu.

Mając na uwadze powyższe, pożądana zawartość tlenu w zbiorniku powinna zawierać się w przedziale 18-21%, zastrzegając brak występowania innych czynników szkodliwych dla zdrowia w stężeniach nieprzekraczających najwyższych dopuszczalnych stężeń. W takim przypadku możliwe jest nie stosowanie środków izolujących układ oddechowy. Decyzję o niestosowaniu przez pracowników ochron układu oddechowego w związku ze spełnieniem warunków odpowiedniego stężenia tlenu i nie występowaniu czynników szkodliwych dla zdrowia w stężeniach przekraczających najwyższe dopuszczalne stężenia może podjąć jedynie osoba kierująca pracownikami.

Gazy i pary niebezpieczne w zbiorniku

Gazy i pary niebezpieczne w zbiorniku mogą stanowić bezpośrednie zagrożenia dla zdrowia lub życia pracowników realizujących prace w zbiornikach. Należy w tym miejscu podkreślić, że nie ma jednolitego wykazu gazów i par, które są konieczne do zbadania przed realizacją prac w zbiorniku. Typowanie gazów i par niebezpiecznych w zbiorniku zależy przede wszystkim od właściwej identyfikacji procesu technologicznego lub procesu pracy, do którego dany zbiornik jest wykorzystywany.

Wymagania BHP w zakresie prac w zbiorniku wyraźnie wskazują, że badane muszą być te gazy i pary, które są sklasyfikowane jako niebezpieczne i mają określone poziomy dopuszczalności najwyższych dopuszczalnych stężeń w środowisku pracy.