Czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe

W podziale czynników środowiska pracy wyróżnia się trzy podstawowe pojęcia:

a) czynniki niebezpieczne,

b) czynniki szkodliwe,

c) czynniki uciążliwe.

Czynniki niebezpieczne to czynniki, których oddziaływanie na pracującego prowadzi lub może prowadzić do urazu.

Czynniki szkodliwe to czynniki, których oddziaływanie na pracującego może prowadzić do schorzenia.

Czynniki uciążliwe to czynniki, których oddziaływanie na pracującego może spowodować złe samopoczucie lub nadmierne zmęczenie nie prowadząc do trwałego pogorszenia stanu zdrowia człowieka.

Powyższe czynniki środowiska pracy zawierają również w sobie swoiste rozwinięcie, ze względu na zagrożenia, które przynależą do każdej z w/w grup. Samo zagrożenie jest natomiast pojęciem definiowanym w ten sposób, że jest to stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek lub chorobę.

Powyższe można zobrazować w poniższy sposób:

Środowisko pracy>czynniki środowiska pracy>czynniki materialne środowiska pracy (zagrożenia).

Mierniki szkodliwości i uciążliwości czynników szkodliwych i uciążliwych

Mówiąc o czynnikach szkodliwych i uciążliwych należy pamiętać o podstawowych miernikach ich szkodliwości. Są to

NDS – najwyższe dopuszczalne stężenia – oznaczają, że ekspozycja pracownika w ciągu 8 godzinnego dnia pracy (40 godzin na tydzień) na określony czynnik nie powoduje ujemnych skutków dla zdrowia i życia pracownika;

NDSCh – najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe – stężenie substancji, które nie powinno powodować ujemnych skutków, jeżeli występuje w środowisku nie dłużej niż 15 minut i nie częściej niż 2 razy w ciągu zmiany roboczej, w czasie nie krótszym niż 1 godzina;

NDSP – najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe – stężenie substancji, które nie może być przekroczone ze względu na zagrożenie zdrowia i życia

NDN – najwyższe dopuszczalne natężenia – wartość natężenia, które w ciągu 8 godzinnego cyklu pracy nie powinno powodować ujemnych skutków dla zdrowia pracownika

Podział czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych

Podstawowy podział wyżej wymienionych czynników zawiera się w następujących kategoriach:

a) czynników fizycznych

b) czynników chemicznych

c) czynników biologicznych

d) czynników psychofizycznych

Czynniki fizyczne

Podstawowy podział czynników fizycznych zawiera się w podziale na czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe.

Czynniki niebezpieczne to:

a) ruchome elementy maszyn i urządzeń,

b) prąd elektryczny,

c) wystające krawędzie i elementy,

d) śliskie i nierówne powierzchnie,

e) pożar, wybuch.

Czynniki szkodliwe i uciążliwe to:

a) hałas

b) drgania

c) promieniowanie jonizujące

d) promieniowanie elektromagnetyczne

e) promieniowanie laserowe

f) promieniowanie optyczne

g) pole elektrostatyczne

h) pyły przemysłowe

i) mikroklimat środowiska pracy

Czynniki chemiczne

Podstawowy podział czynników chemicznych to chemikalia o właściwościach:

a) uczulających,

b) drażniących,

c) toksycznych,

d) mutagennych,

e) rakotwórczych,

f) upośledzających funkcje rozrodcze,

g) żrące,

h) łatwo palne,

i) o właściwościach wybuchowych,

j) o właściwościach utleniających.

W chwili obecnej jednak powyższy podział czynników chemicznych wyparty został poprzez regulacje europejskie w zakresie klasyfikacji czynników chemicznych, zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem CLP.

Czynniki biologiczne

a) mikroorganizmy (wirusy, bakterie, grzyby itd.),

b) makroorganizmy (rośliny, zwierzęta).

Czynniki psychofizyczne

a) obciążenie fizyczne,

b) obciążenie psychonerwowe.

Autor: Adam Pisarczuk

Sprawdź specjalistyczne publikacje z zakresu bhp i prawa pracy