Kwestie związane z magazynowaniem butli gazowych należy podzielić na dwie grupy:
- grupę związaną z bezpieczeństwem i higieną pracy,
- grupę związaną z bezpieczeństwem pożarowym.
Wymagania BHP dotyczące magazynowania butli z gazami
Magazynowanie butli z gazami płynnymi
Przez gazy płynne należy rozumieć ropopochodne gazy skroplone propan, butan i mieszaninę propan-butan, zakwalifikowane do materiałów niebezpiecznych w grupie wybuchowości II A.
Pracodawca jest zobowiązany wyposażyć stanowiska pracy związane z magazynowaniem, napełnianiem i rozprowadzaniem gazu płynnego w podręczny sprzęt gaśniczy.
Aparatura, urządzenia i środki ochrony indywidualnej oraz instalacje przeciwpożarowe i podręczny sprzęt gaśniczy stanowiące wyposażenie pracowników i stanowisk pracy powinny być utrzymywane w pełnej sprawności technicznej.
Magazyny i składowiska butli z gazem płynnym znajdujące się na placach powinny być wyposażone w instalacje odgromowe zgodnie z Polskimi Normami. W magazynach i składowiskach należy zapewnić dostęp do butli umożliwiający prowadzenie akcji ratowniczej.
Butle z gazami płynnymi o pojemności do 11 kg gazu powinny być składowane w pozycji stojącej, nie więcej niż w trzech warstwach. Wymagań tych nie stosuje się do składowania butli z gazem o pojemności do 11 kg w kontenerach lub na paletach.
Odległości magazynowania butli z gazem płynnym od budynków mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej oraz dróg określają przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej.
Zabrania się magazynowania butli z gazem płynnym w:
- pomieszczeniach znajdujących się poniżej poziomu gruntu,
- pomieszczeniach, w których znajdują się studzienki, otwory kanalizacyjne lub inne nie wentylowane zagłębienia,
- pomieszczeniach do przechowywania produktów żywnościowych,
- składach materiałów wybuchowych, łatwo palnych lub żrących,
- kotłowniach, hydroforniach i węzłach cieplnych,
- garażach i pomieszczeniach, w których znajdują się pojazdy silnikowe.
Magazynowanie butli z gazami innymi niż płynne
Przy produkcji gazów, napełnianiu zbiorników i pracach związanych z przechowywaniem gazów oraz karbidu powinny być zatrudnione osoby, które:
- ukończyły 18 lat i zostały wyposażone w środki ochrony indywidualnej odpowiednie do właściwości fizycznych i chemicznych gazów;
- zostały przeszkolone w zakresie:
a) znajomości zagrożeń, jakie mogą wystąpić podczas produkcji, napełniania zbiorników i magazynowania gazów,
b) budowy, działania i obsługi zbiorników magazynowych i przenośnych do gazów,
c) zasad postępowania na wypadek pożaru lub niekontrolowanego wypływu gazów.
Zbiorniki przenośne (butle gazowe) napełnione gazami oraz opróżnione z gazów powinny być magazynowane oddzielnie w oznakowanych pomieszczeniach lub miejscach składowych.
Zbiorniki przenośne mogą być magazynowane:
- na otwartej przestrzeni;
- pod zadaszeniem;
- w wydzielonym pomieszczeniu.
Do magazynowania butli na otwartej przestrzeni powinny być przeznaczone palety – pojemniki o ażurowej konstrukcji.
Niedopuszczalne jest magazynowanie zbiorników przenośnych:
- w piwnicach;
- na klatkach schodowych;
- na korytarzach;
- w wąskich dziedzińcach;
- w przejściach dla pieszych i przejazdach, a także w ich pobliżu;
- w garażach pojazdów;
- w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi;
- na podestach roboczych urządzeń i innych instalacji.
Niedopuszczalne jest w pomieszczeniu magazynowania zbiorników przenośnych ich napełnianie, naprawianie i konserwowanie.
Pomieszczenie magazynowe przeznaczone do przechowywania zbiorników przenośnych powinno być wyposażone w sprzęt gaśniczy i ratunkowy, zgodnie z odrębnymi przepisami.
W ogrzewanych pomieszczeniach do magazynowania zbiorników przenośnych grzejniki powinny być zasilane wodą lub parą wodną pochodzącą z zewnętrznych źródeł. Odległość zbiorników przenośnych od czynnych grzejników powinna wynosić co najmniej 1,0 m. W przypadku zastosowania osłon termicznych odległość może być zmniejszona do nie mniej niż 0,1 m.
Zbiorniki przenośne przeznaczone w szczególności do przechowywania tlenu i mieszanin tlenu z innymi gazami powinny być w sposób szczególny chronione przed kontaktem z tłuszczami i smarami lub z substancjami palnymi.
Zbiorniki przenośne mogą być pozostawione w miejscu pracy po uprzednim zamknięciu zaworów głównych i zabezpieczeniu ich przed osobami nieupoważnionymi. Zbiorniki przenośne, z wyjątkiem zbiorników przenośnych do acetylenu rozpuszczonego, przekazywane do napełnienia, powinny mieć nadciśnienie gazu co najmniej 0,5 bara.
Wymagania ochrony przeciwpożarowej dotyczące magazynowania butli z gazami
Pomieszczenia magazynowe przeznaczone do składowania gazów palnych lub karbidu muszą spełniać wymagania określone dla pomieszczeń zagrożonych wybuchem.
Pomieszczenie magazynowe butli z gazami palnymi należy chronić przed ogrzaniem do temperatury przekraczającej 308,15 K (35 °C). Dopuszcza się sytuowanie na zewnątrz budynków produkcyjnych i magazynowych, w miejscu obudowanym z trzech stron pełnymi ścianami o klasie odporności ogniowej co najmniej REI 120, do dwóch wiązek butli z gazem palnym, zawierających maksymalnie po 16 butli każda, połączonych wspólnym kolektorem ze stacjami rozprężania.
Butle w wiązkach zawierające gaz płynny, muszą być oddalone od najbliższych studzienek lub innych zagłębień terenu oraz otworów do pomieszczeń z podłogą znajdującą się poniżej przyległego terenu co najmniej o 3 m.
Butle przeznaczone do przechowywania i transportu gazów palnych oznacza się zgodnie z Polskimi Normami. Butle z gazami palnymi należy przechowywać w pomieszczeniach przeznaczonych wyłącznie do tego celu.
W jednym pomieszczeniu mogą być magazynowane:
- butle z gazami palnymi oraz z gazami niepalnymi, nietrującymi, z wyjątkiem gazów utleniających;
- butle opróżnione z butlami napełnionymi gazem palnym, pod warunkiem ich oddzielnego ustawienia.
Butle z gazami palnymi, pełne lub opróżnione, posiadające stopy, należy ustawiać jednowarstwowo w pozycji pionowej, segregując je według zawartości.
Butle z gazami palnymi nieposiadające stóp należy magazynować w drewnianych ramach w pozycji poziomej; dopuszcza się układanie butli w stosy o wysokości do 1,5 m.
Butle należy zabezpieczyć przed upadkiem, stosując bariery, przegrody lub inne środki ochronne, a zawory butli zabezpieczyć kołpakami.
W punktach sprzedaży przyborów gazowych gaz płynny można składować w butlach o łącznej masie gazu do 70 kg.
W handlowej sieci detalicznej, poza stacjami paliw, butle można składować w kontenerach o konstrukcji ażurowej. Kontenery te, o łącznej masie gazu w butlach do 440 kg, powinny być ustawiane w odległości co najmniej:
- 8 m – od budynków użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego i mieszkalnych, a także od innych budynków, jeżeli ich konstrukcja wykonana jest z elementów palnych;
- 3 m – od pozostałych budynków, od studzienek i innych zagłębień terenu oraz od granicy działki.
Butle można składować w kontenerach przy ścianie budynku o klasie odporności ogniowej co najmniej REI 120, w odległości co najmniej 2 m w poziomie i co najmniej 9 m w pionie od znajdujących się w niej otworów okiennych i drzwiowych.
Karty charakterystyki a butle gazowe
Należy również pamiętać o konieczności przestrzegania zapisów zawartych w kartach charakterystyk dostarczanych przez producentów danych czynników chemicznych, którymi napełnione są butle gazowe
Opracowanie: Adam Pisarczuk
Sprawdź specjalistyczne publikacje z zakresu bhp i prawa pracy