Organizacja szkoleń BHP
Zgodnie z §4 i §5 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, dalej rszbhp, szkolenie może być organizowane i prowadzone przez pracodawców lub, na ich zlecenie, przez jednostki organizacyjne prowadzące działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Szkolenie osób będących pracodawcami, pracowników służby bhp oraz instruktorów i wykładowców tematyki bezpieczeństwa i higieny pracy prowadzą wyżej wymienione jednostki organizacyjne
Pracodawca organizujący i prowadzący szkolenie oraz jednostka organizacyjna prowadząca działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, jako organizatorzy szkolenia, zapewniają:
a) programy poszczególnych rodzajów szkolenia opracowane dla określonych grup stanowisk;
b) programy szkolenia instruktorów w zakresie metod prowadzenia instruktażu – w przypadku prowadzenia takiego szkolenia;
c) wykładowców i instruktorów posiadających zasób wiedzy, doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne zapewniające właściwą realizację programów szkolenia;
d) odpowiednie warunki lokalowe do prowadzenia działalności szkoleniowej;
e) wyposażenie dydaktyczne niezbędne do właściwej realizacji programów szkolenia;
f) właściwy przebieg szkolenia oraz prowadzenie dokumentacji w postaci programów szkolenia, dzienników zajęć, protokołów przebiegu egzaminów i rejestru wydanych zaświadczeń.
Obowiązki organizatorów szkolenia BHP
Organizatorem i prowadzącym szkolenia może być sam pracodawca lub na jego zlecenie, jednostka organizacyjna prowadząca działalność szkoleniową w dziedzinie bhp.
Każda z wymienionych jednostek organizacyjnych uprawnionych do organizowania i prowadzenia szkoleń musi posiadać w swym zakresie działalności organizację szkoleń w dziedzinie bhp (nie dotyczy to pracodawcy prowadzącego szkolenia). Koniecznym jest więc rozszerzenie działalności o zadania szkoleniowe w dziedzinie bhp, na podstawie odpowiednich przepisów regulujących działalność danej jednostki organizacyjnej.
Samo rozszerzenie zakresu działalności jednostek organizacyjnych jest tylko pierwszym etapem do tego, aby móc prowadzić i organizować szkolenia w dziedzinie bhp.
Zapewnienie odpowiedniej organizacji szkolenia BHP
Organizatorzy szkolenia, czyli jednostki organizacyjne prowadzące działalność szkoleniową w dziedzinie bhp oraz sam pracodawca, muszą dodatkowo zapewnić:
a) programy poszczególnych rodzajów szkolenia opracowane dla określonych grup stanowisk;
b) programy szkolenia instruktorów w zakresie metod prowadzenia instruktażu – w przypadku prowadzenia takiego szkolenia;
c) wykładowców i instruktorów posiadających zasób wiedzy, doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne zapewniające właściwą realizację programów szkolenia;
d) odpowiednie warunki lokalowe do prowadzenia działalności szkoleniowej;
e) wyposażenie dydaktyczne niezbędne do właściwej realizacji programów szkolenia;
f) właściwy przebieg szkolenia oraz prowadzenie dokumentacji w postaci programów szkolenia, dzienników zajęć, protokołów przebiegu egzaminów i rejestru wydanych zaświadczeń.
Powyższe, główne obowiązki organizatorów szkolenia, rozporządzenie określa w sposób ogólnikowy i niedookreślony.
Programy szczegółowe szkolenia BHP
Zapewnienie programów poszczególnych rodzajów szkolenia opracowanych dla określonych grup stanowisk wymaga od organizatora szkolenia opracowania szczegółowych programów szkoleń wstępnych i okresowych, w ramach wymagań narzuconych przez ramowe programy szkolenia w dziedzinie bhp.
Programy szkolenia instruktorów
Oprócz programów szczegółowych, organizator szkolenia musi opracować programy szkolenia instruktorów w zakresie metod prowadzenia instruktażu, jeżeli szkolenie takie jest prowadzone przez danego organizatora. Programy te są bezwzględnie wymagane, jeżeli dana jednostka szkoląca organizuje i prowadzi szkolenia dla pracowników zajmujących się przeprowadzaniem w zakładzie pracy instruktaży – ogólnych i stanowiskowych. Metodykę szkoleń instruktorów należy opracować w oparciu o dane literaturowe.
Odpowiednia kadra organizatora szkolenia BHP
Do obowiązków organizatorów szkolenia należy również zapewnienie odpowiednio wykwalifikowanej kadry prowadzącej dany rodzaj szkolenia. Rozporządzenie nie określa tego, kto spełnia podane wymagania. Czynnikiem najistotniejszym, który może pomóc we właściwej interpretacji podanego wymogu, jest to, iż dobór wykładowców i instruktorów, musi zapewniać właściwą realizację programów szkolenia. Akt prawny nie precyzuje ponownie o jakie programy chodzi. Można domniemywać, że w grę wchodzą zarówno programy ramowe, jak również i szczegółowe. Do realizacji celu, czyli właściwej realizacji szkolenia, ma doprowadzić zapewnienie odpowiedniej kadry, posiadającej doświadczenie, odpowiedni zasób wiedzy i właściwe przygotowanie dydaktyczne. Pojawia się pytanie, kto więc spełnia te warunki? Paradoksalnie, odpowiedź nasuwa się sama – osoba posiadająca odpowiednie doświadczenie, zasób wiedzy i przygotowanie dydaktyczne. Oznacza to ni mniej ni więcej, że osoba chcąca prowadzić szkolenia, musi przede wszystkim legitymować się:
a) doświadczeniem zawodowym związanym z szeroko pojętym obszarem bezpieczeństwa i higieny pracy, wynikającym z obowiązujących przepisów prawa (m. in. doświadczenie to posiadają nie tylko pracownicy służby bhp, ale również kierownictwo jak i sami pracodawcy – w teorii odpowiadający za stan bhp oraz zobligowani do egzekwowania obowiązków bhp w zakładzie pracy),
b) zasobem wiedzy z szeroko pojętym obszarem bezpieczeństwa i higieny pracy, wynikającym z obecnie obowiązujących przepisów prawnych jak również z obecnych osiągnięć nauki i techniki (zasób ten posiadają wszystkie osoby kształcące się w zawodzie pracownika służby bhp jak również osoby posiadające ukończone szkolenia w dziedzinie bhp, pozwalające na poruszenie wszystkich zagadnień formalno-technicznych z obszaru bhp),
c) przygotowaniem dydaktycznym do prowadzenia szkoleń w dziedzinie bhp, oznaczającym posiadanie umiejętności w zakresie dydaktyki pozaszkolnych form nauczania (przygotowania dydaktycznego nie mylić z przygotowaniem pedagogicznym).
Spełnienie powyższych wymogów organizator szkolenia powinien móc udowodnić. Dodatkowo tworzący prawo wskazuje, że szkolenia powinny być prowadzone przez zespół (wykładowców i instruktorów). Ma to związek z bardzo szerokim zakresem przedmiotowym ramowych programów szkolenia w dziedzinie bhp. Nie wyklucza to jednak tego, ze jednoosobowa firma, potrafiąca wykazać odpowiednie kwalifikacje prowadzącego, jest nieuprawniona do prowadzenia szkoleń.
Materiały dydaktyczne szkolenia BHP
Przedostatnim wymaganiem nałożonym przez rozporządzenie jest zapewnienie przez organizatora szkolenia materiałów dydaktycznych niezbędnych do właściwego przebiegu szkolenia. Minimalne wymagania co do rodzajów materiałów określone są w programach ramowych.
Dokumentacja szkolenia BHP
Ostatnim elementem właściwej organizacji szkolenia jest wytwarzanie całej niezbędnej dokumentacji, dowodzącej przeprowadzenia szkolenia w dziedzinie bhp.
Autor: Adam Pisarczuk
Sprawdź specjalistyczne publikacje z zakresu bhp i prawa pracy