Ocena ryzyka zawodowego w szczególnych rodzajach prac

Ocena ryzyka zawodowego w szczególnych rodzajach prac jest, oprócz ogólnych wymogów dotyczących oceny ryzyka zawodowego, obowiązkowa do przeprowadzenia w przypadku występowania w środowisku pracy czynników i zagrożeń takich jak:

a) substancje chemiczne,

b) hałas i drgania,

c) transport ręczny,

d) narażenie na zranienie ostrym narzędziem medycznym,

e) czynniki biologiczne,

wymaga zawarcia w dokumencie oceny ryzyka zawodowego informacji i wymagań określonych w przepisach szczegółowych dotyczących wykonywania w/w rodzajów prac.

Ocena ryzyka zawodowego związana z czynnikami chemicznymi

Ocena ryzyka zawodowego związana z występowaniem czynników chemicznych w środowisku pracy obliguje pracodawcę do uwzględnienia w ocenie ryzyka zawodowego:

1) niebezpiecznych właściwości czynnika chemicznego;

2) otrzymanych od dostawcy informacji dotyczące zagrożenia czynnikiem chemicznym oraz zaleceń jego bezpiecznego stosowania, w szczególności zawarte w karcie charakterystyki,
o których mowa w odrębnych przepisach;

3) rodzaju, poziomu i czasu trwania narażenia;

4) wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń w środowisku pracy, jeżeli zostały ustalone;

5) wartości dopuszczalnych stężeń w materiale biologicznym, jeżeli zostały ustalone;

6) efektów działań zapobiegawczych;

7) wyników oceny stanu zdrowia pracowników, jeżeli została przeprowadzona;

8) warunków pracy przy użytkowaniu czynników chemicznych,
z uwzględnieniem ilości tych czynników.

W przypadkach, gdy występuje narażenie na kilka czynników chemicznych, należy ocenić ryzyko stwarzane przez wszystkie czynniki łącznie. Ocena ryzyka zawodowego związana z występowaniem czynników chemicznych w środowisku pracy, musi zawierać ocenę także tych rodzajów prac, w czasie których może wystąpić istotny wzrost narażenia, w szczególności:

1) podczas remontów i napraw urządzeń;

2) innych działań, które mogą mieć szkodliwy wpływ na bezpieczeństwo lub zdrowie pracowników, także w tych przypadkach, gdy podjęto wszelkie niezbędne środki zapobiegawcze.

Pracodawca jest obowiązany do uzyskania dodatkowej informacji od dostawcy czynnika chemicznego lub z innych dostępnych mu źródeł, jeżeli jest to niezbędne w celu dokonania oceny ryzyka zawodowego.

Ocenę ryzyka zawodowego pracodawca udostępnia lekarzowi sprawującemu profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.

Ocena ryzyka zawodowego związana z hałasem lub drganiami

Ocena ryzyka zawodowego związana z hałasem lub drganiami obliguje pracodawcę do uwzględnienia cech, wynikających z miejsca pracy oraz ze stosowanych w konkretnych warunkach środków lub procesów pracy, ze szczególnym uwzględnieniem:

1) poziomu i rodzaju narażenia, włącznie z narażeniem na hałas impulsowy lub drgania mechaniczne przerywane i powtarzające się wstrząsy;

2) czasu trwania narażenia, w tym czasu pracy w godzinach nadliczbowych, oraz obowiązujących u pracodawcy systemów i rozkładów czasu pracy;

3) wartości NDN oraz wartości progów działania dla hałasu lub drgań mechanicznych;

4) skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, w tym należących do grup szczególnego ryzyka;

5) skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników wynikających z interakcji pomiędzy hałasem i drganiami mechanicznymi;

6) informacji dotyczących poziomu emisji hałasu lub drgań mechanicznych, dostarczanych przez producenta środków pracy;

7) istnienia alternatywnych środków pracy, zaprojektowanych do ograniczenia emisji hałasu lub drgań mechanicznych;

8) informacji uzyskanych w wyniku profilaktycznych badań lekarskich pracowników;

9) pośrednich skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika, wynikających z interakcji pomiędzy hałasem
i sygnałami bezpieczeństwa lub innymi dźwiękami, które pracownik powinien obserwować w celu ograniczenia ryzyka wypadku przy pracy;

10) skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika, wynikających z interakcji pomiędzy hałasem i substancjami chemicznymi o działaniu szkodliwym na narząd słuchu (substancjami ototoksycznymi), jeżeli umożliwia to stan wiedzy technicznej i medycznej;

11) dostępności środków ochrony indywidualnej przed hałasem lub drganiami mechanicznymi o odpowiedniej charakterystyce tłumienia;

12) pośrednich skutków dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika, wynikających z oddziaływań drgań mechanicznych na środki pracy lub miejsce pracy, takich jak zakłócenia stabilności konstrukcji lub złączy, utrudnione operowanie elementami sterowniczymi, nieprawidłowości w odczytach wskazań aparatury kontrolno-pomiarowej;

13) wpływu niskich temperatur i zwiększonej wilgotności na pracowników narażonych na działanie drgań mechanicznych, a szczególnie drgań miejscowych.

Ocena ryzyka zawodowego na hałas lub drgania powinna być wykonywana każdorazowo gdy nastąpiły zmiany warunków wykonywania pracy lub jeśli konieczność weryfikacji wykażą wyniki profilaktycznych badań lekarskich pracowników.

Ocena ryzyka zawodowego związana z transportem ręcznym

Pracodawca jest obowiązany oceniać ryzyko zawodowe występujące przy ręcznych pracach transportowych, w szczególności biorąc pod uwagę:

1) masę przemieszczanego przedmiotu, jego rodzaj i położenie środka ciężkości,

2) warunki środowiska pracy, w tym w szczególności temperaturę i wilgotność powietrza oraz poziom czynników szkodliwych dla zdrowia,

3) organizację pracy, w tym stosowane sposoby wykonywania pracy,

4) indywidualne predyspozycje pracownika, takie jak sprawność fizyczna, wiek i stan zdrowia.

Ocena ryzyka zawodowego związana z transportem ręcznym, powinna być dokonywana przy organizowaniu ręcznych prac transportowych, a także po każdej zmianie organizacji pracy. Na podstawie oceny ryzyka zawodowego pracodawca jest obowiązany podejmować działania mające na celu usunięcie stwierdzonych zagrożeń.

Ocena ryzyka zawodowego związana z narażeniem na zranienie ostrym narzędziem medycznym

Pracodawca dokonuje oceny ryzyka zawodowego zranienia ostrym narzędziem oraz przeniesienia zakażenia w wyniku ekspozycji na krew lub inny potencjalnie zakaźny materiał biologiczny na danym stanowisku pracy, uwzględniając w szczególności:

1) klasyfikację i wykaz szkodliwych czynników biologicznych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 222¹ § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy oraz zagrożenia dla życia i zdrowia spowodowane chorobami, które mogą wystąpić w następstwie zakażenia, a także możliwego działania toksycznego lub alergizującego szkodliwych czynników biologicznych;

2) stan zdrowia pracownika, w tym w szczególności choroby przewlekłe, na które choruje;

3) określenie narażenia, w tym rodzaj, stopień oraz czas jego trwania;

4) czynności, w trakcie których może dojść do narażenia;

5) rodzaje wykorzystywanych do udzielania świadczeń zdrowotnych ostrych narzędzi, warunki pracy, sposób organizacji pracy, poziom kwalifikacji personelu, czynniki psychospołeczne i inne czynniki związane ze środowiskiem pracy;

6) decyzje, wystąpienia i zalecenia pokontrolne organów kontroli i nadzoru nad warunkami pracy, wydane na podstawie ustaleń kontroli przeprowadzonych w podmiocie wykonującym działalność leczniczą.

Ocenę ryzyka zawodowego w narażeniu na zranienie ostrym narzędziem medycznym:

1) okresowo, nie rzadziej niż raz na dwa lata,

2) w każdym przypadku wystąpienia na stanowisku pracy zmian mających lub mogących mieć znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika w miejscu pracy.

– uwzględniając aktualną wiedzę medyczną i techniczną oraz wiedzę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym wyniki prac naukowo-badawczych mających na celu eliminację lub ograniczenie przyczyn powodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe.

Ocena ryzyka zawodowego czynniki biologiczne

Ocena ryzyka zawodowego w narażeniu na czynniki biologiczne musi być opracowana przed wyborem środka zapobiegawczego. Taka ocena ryzyka zawodowego w narażeniu na czynniki biologiczne, uwzględnia w szczególności:

 1) klasyfikację i wykaz szkodliwych czynników biologicznych;

2) rodzaj, stopień oraz czas trwania narażenia na działanie szkodliwego czynnika biologicznego;

3) informację na temat:

a) potencjalnego działania alergizującego lub toksycznego szkodliwego czynnika biologicznego,

b) choroby, która może wystąpić w następstwie wykonywanej pracy,

c) stwierdzonej choroby, która ma bezpośredni związek
z wykonywaną pracą;

4) wskazówki organów właściwej inspekcji sanitarnej, Państwowej Inspekcji Pracy oraz jednostek służby medycyny pracy.

Autor: Adam Pisarczuk

Sprawdź specjalistyczne publikacje z zakresu bhp i prawa pracy