Pomieszczenia pracy – wymagania BHP

Przy określaniu stanu faktycznego i tego, czy pomieszczenia pracy są zgodne z wymaganymi przepisami, należy wziąć pod uwagę dwa pojęcia – pomieszczenia przeznaczone dla stałej pracy oraz pracy czasowej. Pomieszczenia przeznaczone dla pracy stałej, to pomieszczenia, w których pracownicy będą przebywać powyżej 4 godzin.  Pomieszczenia przeznaczone dla pracy czasowej, to pomieszczenia, w których pracownicy będą przebywać od 2 do 4 godzin w czasie pracy. Do pomieszczeń pracy nie zalicza się obiektów, w których pracownik przebywa krócej niż 2 godziny, proces technologiczny nie pozwala pracownikowi na normalne użytkowanie pomieszczenia (tj. bez indywidualnych środków ochronnych i reżimu pracy) a także prowadzona jest hodowla roślin i zwierząt.

Pracodawca ma za zadanie utrzymywać pomieszczenia pracy w porządku i czystości, a także zapewniać w nich wymianę powietrza, odpowiednie oświetlenie, konserwacje i remonty, zabezpieczać przed wpływem czynników szkodliwych i uciążliwych osób w nich pracujących.

W pomieszczeniach, w których występują pyły zagrażające wybuchem lub substancje szkodliwe, pomieszczenia takie muszą być pokryte materiałami zapobiegającymi absorpcji wymienionych czynników i łatwozmywalne. Dodatkowo należy pamiętać o wyposażeniu pomieszczeń pracy, w których występują czynniki łatwozapalne, w materiały nie powodujące iskrzenia, w szczególności na podłogach.

W magazynach i na drogach budowlanych należy oznaczyć nośność stropów (przeważnie tyczy się to tymczasowych dróg budowlanych – jest bardzo mało magazynów wielopoziomowych, ale i tak w praktyce nikt tego nie oznacza).

Pomieszczenia stałej pracy nie powinny być tworzone poniżej poziomu gruntu, z wyjątkiem pomieszczeń pracy, które muszą być zlokalizowane poniżej poziomu gruntu ze względu na proces technologiczny a także znajdujących się w garażach, kotłowniach i warsztatach podręcznych, pomieszczenia handlowe, usługowe i gastronomiczne w ulicznych podziemnych przejściach, stacjach komunikacyjnych i tunelach, w domach handlowych i hotelach pod warunkiem uzyskania zgody właściwego inspektoratu sanitarnego w porozumieniu z okręgowym inspektorem pracy. Pomieszczenia mogą być zlokalizowane w suterenach i piwnicach, na warunkach jak wyżej, jeżeli zapewnione jest światło dzienne.

W pomieszczeniu pracy, pracownik powinien mieć 2 m2 wolnej powierzchni, nie zajętej przez sprzęty i meble. Wysokość pomieszczeń pracy przedstawia się następująco:

a) pomieszczenia pracy przeznaczone do pracy stałej – 2,5 m, jeżeli w pomieszczeniu przebywa nie więcej niż 4 osoby; 3 m, jeżeli w pomieszczeniu przebywa więcej niż 4 osoby; 3,3 m, jeżeli w pomieszczeniu występują czynniki szkodliwe i uciążliwe dla zdrowia (wysokości te mogą być obniżone do 2,5 m w przypadku zainstalowania klimatyzacji lub wentylacji nawiewno – wywiewnej, za zgodą wojewódzkiego inspektora sanitarnego); 2,2 m w dyżurce, portierni, kiosku, kantorze, antresoli

b) pomieszczenia pracy przeznaczone do pracy czasowej – 2,2 m, jeżeli nie występują czynniki szkodliwe; 2,5 m, jeżeli występują czynniki szkodliwe

c) w przypadku usytuowania miejsca pracy, gdzie występują stropy pochyłe (poddasze), można stworzyć pomieszczenie pracy, jeżeli średnia mierzona pomiędzy najwyższym i najniższym punktem wynosi 1,9 m, jednak najniższy punkt nie może być niżej niż 1,9 m

d) na każdego pracownika zatrudnionego musi przypadać 2m2 wolnej powierzchni i 13m3 objętości pomieszczenia.

Temperatura w pomieszczeniach pracy

W pomieszczeniach pracy, w których wykonywana jest praca biurowa lub lekka praca fizyczna, temperatura nie powinna być niższa niż 18 stopni Celsjusza. W przypadku, gdy praca wymaga wysiłku fizycznego, nie niższa niż 14 stopni Celsjusza. Gdy z jakichś względów nie jest możliwe zapewnienie odpowiedniej temperatury, pracodawca zapewnia miejsca do ogrzewania się lub w razie konieczności, punkty do ogrzewania się lub zapewnia urządzenia mające na celu dogrzewanie pomieszczeń, zachowując przy tym zasady ochrony przeciwpożarowej. Temperatura nawiewanego powietrza, w przypadku stosowania nawiewów, nie może przekraczać 70 stopni Celsjusza, jeżeli nawiew umieszczony jest co najmniej na wysokości 3,5 m oraz 45 stopni – w pozostałych przypadkach.

Oświetlenie w pomieszczeniach pracy

W pomieszczeniach pracy należy zapewnić oświetlenie dzienne, chyba że warunki technologiczne na to nie pozwalają (np. ciemnie). Niezależnie od oświetlenia dziennego, należy zapewnić oświetlenie dodatkowe – elektryczne. Należy pamiętać, iż trzeba wykonać pomiar natężenia zainstalowanego oświetlenia, czy spełnia ono wymagania stawiane przez Polskie Normy. Pomiar należy wykonywać za każdym razem, gdy zajdą zmiany w technologii stosowanego oświetlenia (np. zmiana świetlówek na określony rodzaj żarówek). W takim przypadku, należy zapewnić stopniową adaptację wzroku do oświetlenia. W przypadku procesów pracy stwarzających duże zagrożenie, należy zastosować dodatkowo oświetlenie awaryjne, uruchamiane na wypadek wystąpienia zagrożenia. Szyby w oknach i świetlikach muszą być czyste, aby przepuszczały wystarczającą ilość światła dziennego, a także zamontowane w sposób umożliwiający ich bezpieczne otwieranie z poziomu podłogi. Muszą być też wyposażone w urządzenia ograniczające nadmierne operowanie promieni słonecznych na stanowisko pracy (np. rolety).

Opracowanie: Adam Pisarczuk

Sprawdź specjalistyczne publikacje z zakresu bhp i prawa pracy