Sprawność psychoruchowa i jej właściwa identyfikacja w zakresie prac wymagających pełnej sprawności psychoruchowej jest o tyle istotne, iż rodzi określone obowiązki względem ustalenia zdolności danego pracownika do pracy (jest istotne ze względu na wykonywane badania profilaktyczne) i wykonania dodatkowych konsultacji specjalistycznych.
Przepisy prawne z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy nie określają jednak szczegółowo konkretnych czynności, które należy zakwalifikować do grupy prac wymagających pełnej sprawności psychoruchowej. Pracodawca w tym wypadku powinien posiłkować się odpowiednimi osiągnięciami nauki i techniki, zgodnie z postanowieniami art. 207 §2 Kodeksu pracy. Poniżej zaprezentowany został wykaz prac, jakie można zaliczać do prac wymagających pełnej sprawności psychoruchowej, przygotowany na podstawie zaleceń Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi.
Prace wymagające pełnej sprawności psychoruchowej – wykaz
Prace wymagające pełnej sprawności psychoruchowej obejmują:
a) prace na stanowiskach kierowców podlegających badaniom na podstawie art. 39j ust. 1 albo art. 39m ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, kierowanie tramwajem, kierowanie pojazdem uprzywilejowanym lub przewożącym wartosci pieniężne, wykonywanie czynności instruktora osób ubiegających się o uzyskanie uprawnienia do kierowania pojazdami, egzaminatora sprawdzającego kwalifikacje do uzyskania prawa jazdy oraz instruktora techniki jazdy,
b) prace na stanowiskach związanych z używaniem pojazdu silnikowego jako narzędzia pracy, niepodlegającą przepisom ustawy o transporcie drogowym (kat. A, B, T prawa jazdy),
c) prace na stanowiskach operatorów wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia (np. wózki widłowe) oraz operatorów urządzeń podnośnikowych z mechanizmem podnoszącym towary na wysokość powyżej 1,6 m (układnic magazynowych, wysokiego składowania),
d) prace na stanowiskach operatorów podnośników, ramp hydraulicznych z mechanizmem podnoszącym towary na wysokość powyżej 1,6 m, żurawi, dźwigów, suwnic,
e) prace na stanowiskach operatorów ciężkiego sprzętu drogowego, budowlanego, robót ziemnych (np. operatorzy koparek, spycharek, walców drogowych).
Inną grupą prac, która jest istotna z punktu widzenia ustalenia zdolności danego pracownika do pracy, są prace wymagające odpowiedniej sprawności zmysłów (wzroku i słuchu). Zidentyfikowanie tych prac i uwzględnienie ich w skierowaniu na badania profilaktyczne jest o tyle istotne, iż powoduje konieczność skierowania pracownika na dodatkowe, specjalistyczne konsultacje, związane z tymi rodzajami prac. Do prac tych zalicza się:
a) prace na stanowiskach kierowców podlegających badaniom na podstawie art. 39j ust. 1 albo art. 39m ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, kierowanie tramwajem, kierowanie pojazdem uprzywilejowanym lub przewożącym wartości pieniężne, wykonywanie czynności instruktora osób ubiegających się o uzyskanie uprawnienia do kierowania pojazdami, egzaminatora sprawdzającego kwalifikacje do uzyskania prawa jazdy oraz instruktora techniki jazdy,
b) prace na stanowiskach związanych z używaniem pojazdu silnikowego jako narzędzia pracy, niepodlegającą przepisom ustawy o transporcie drogowym (kat. A, B, T prawa jazdy),
c) prace na stanowiskach operatorów wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia (np. wózki widłowe) oraz operatorów urządzeń podnośnikowych z mechanizmem podnoszącym towary na wysokość powyżej 1,6 m (układnic magazynowych, wysokiego składowania),
d) prace na stanowiskach operatorów podnośników, ramp hydraulicznych z mechanizmem podnoszącym towary na wysokość do 1,6 m (niskiego składowania, wózków paletowych)
e) prace na stanowiskach operatorów podnośników, ramp hydraulicznych z mechanizmem podnoszącym towary na wysokość powyżej 1,6 m, żurawi, dźwigów, suwnic,
f) prace na stanowiskach operatorów ciężkiego sprzętu drogowego, budowlanego, robót ziemnych (np. operatorzy koparek, spycharek, walców drogowych),
g) prace związane z monitoringiem prac i urządzeń, dla których wymagane są szczególne predyspozycje zdrowotne (np. przy obsłudze pulpitów sterowniczych, sygnalizatorów, w centrach kontroli),
h) prace na wysokości pow. 3 m,
i) prace na wysokości mniejszej lub równej 3 m,
j) prace przy obsłudze maszyn w ruchu i innych urządzeń, stwarzających istotne ryzyko urazu,
k) prace przy obsłudze maszyn w ruchu i innych urządzeń, niestwarzających ryzyka urazu (np. obsługa maszyn z osłonami, zautomatyzowanych),
l) prace związane z posługiwaniem się bronią.
Ostateczną decyzję dotyczącą skierowania danego pracownika na określone, dodatkowe konsultacje podejmuje zawsze lekarz wykonujący badanie profilaktyczne.
Opracowanie: Adam Pisarczuk
Opracowano na podstawie wytycznych Instytutu Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi