Sprawność psychoruchowa a sprawność psychofizyczna

Jaka jest różnica między pracami wymagającymi pełnej sprawności psychoruchowej a pracami wymagającymi pełnej sprawności psychofizycznej? Co wpisywać do skierowań na badania profilaktyczne? Czy są to te same rodzaje prac?

Sprawność psychoruchowa

Pojęcie prac wymagających pełnej sprawności psychoruchowej nie jest tożsame z pracami wymagającymi szczególnej sprawności psychofizycznej a ich wykonywanie rodzi określone prawa i obowiązki.

Wykonywanie prac zakwalifikowanych do grupy prac wymagających pełnej sprawności psychoruchowej jest istotne z punktu widzenia ustalenia zdolności do pracy pracownika wykonującego te prace. Oceny zdolności do pracy dokonuje lekarz medycyny pracy. Obowiązkiem pracodawcy jest uwzględnienie w skierowaniu na badania tych rodzajów prac, które zakwalifikowane zostały (na podstawie obecnego stanu wiedzy) do tej grupy zagrożeń.

Sprawność psychofizyczna

W przypadku prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej intencją ustawodawcy było wprowadzenie uprawnienia, z którego mogą korzystać pracownicy wykonujący prace wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej.

Uprawnienie to polega na powstrzymaniu się od pracy, związanej ze szczególną sprawnością psychofizyczną (odpowiednim stanem fizycznym i psychicznym). Uprawnienie to przysługuje w sytuacjach, gdy sam pracownik stwierdza, iż obecny jego stan psychiczny lub fizyczny nie pozwala mu na wykonanie pracy w sposób bezpieczny i będzie powodować zagrożenie dla innych osób. Przypadki te nie są w żaden sposób weryfikowalne lub mierzalne. Są one tylko osobistym odczuciem pracownika, który musi poinformować niezwłocznie przełożonego o zaistniałej sytuacji. W tym wypadku prawo do zachowania wynagrodzenia pracownikowi nie przysługuje.

Sprawność psychoruchowa a sprawność psychofizyczna

Podsumowując:

1. prace wymagające pełnej sprawności psychoruchowej to prace istotne ze względu na ustalenie zdolności pracownika do wykonywania danego rodzaju pracy,
2. prace wymagające szczególnej sprawności psychofizycznej to prace, których wykonywanie jest istotne ze względu na bezpieczeństwo pracy pracownika i innych osób a ich podjęcie w niewłaściwym stanie psychofizycznym może powodować zagrożenie dla innych (oraz samego pracownika).

W przypadku prac wymagających pełnej sprawności psychoruchowej, określone rodzaje prac należy uwzględniać w skierowaniach na badania profilaktyczne. W przypadku prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej, zawsze warto skonsultować dany rodzaj wykonywanych prac z lekarzem medycyny pracy, ze względu na zmienny stan wiedzy o wpływie danego rodzaju prac na zdolność do wykonywania pracy.

Autor: Adam Pisarczuk

Sprawdź praktyczne publikacje z zakresu bhp i prawa pracy.