Profilaktyczna ochrona zdrowia nad pracownikami
Zgodnie z §6 rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy zakres profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy (dalej rblp), obejmuje:
1) w przypadkach, o których mowa w § 1 ust. 1 pkt 4 lit. b, f i g (rblp) – przeprowadzenie badań lekarskich poza terminami wynikającymi z częstotliwości wykonywania badań okresowych i orzekanie o możliwości wykonywania dotychczasowej pracy; skierowanie na badania lekarskie wydaje pracodawca po zgłoszeniu przez pracownika niemożności wykonywania dotychczasowej pracy;
2) w razie wystąpienia przypadku choroby zawodowej – wykonanie u pracowników, zatrudnionych na stanowiskach pracy
stwarzających podobne zagrożenie, badań celowanych lub testów ekspozycyjnych, ukierunkowanych na wczesną diagnostykę ewentualnych zmian chorobowych u tych pracowników;
3) w razie gdy pracownicy wykonują pracę w warunkach występowania przekroczeń najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia:
a) wprowadzenie monitorowania stanu zdrowia tych pracowników,
b) szkolenie pracowników w zakresie ochrony przed zagrożeniami i możliwościami ograniczenia ryzyka zawodowego, jakie wiąże się z pracą wykonywaną w tych warunkach;
3a) w przypadku gdy pracownicy wykonują pracę w warunkach przekroczeń wartości maksymalnych dopuszczalnych ekspozycji na promieniowanie optyczne oraz w przypadku gdy w wyniku badań lekarskich stwierdzono u pracownika chorobę lub niekorzystne dla zdrowia skutki, które w opinii lekarza są wynikiem narażenia na promieniowanie optyczne w pracy, lekarz sprawujący opiekę zdrowotną:
a) zawiadamia pracowników o wynikach badań lekarskich oraz informuje, jakim badaniom lekarskim powinni się poddać po ustaniu narażenia na promieniowanie optyczne,
b) dokonuje okresowych analiz wyników kontroli zdrowia pracowników oraz informuje pracodawcę o wynikach tych analiz z uwzględnieniem tajemnicy lekarskiej;
4) uczestniczenie lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami w komisji bezpieczeństwa i higieny pracy, powołanej w trybie określonym w art. 23712 Kodeksu pracy.
Zakres profilaktycznej ochrony zdrowia nad pracownikami
Komentowany przepis określa minimalne, wymagane działania w zakresie profilaktycznej ochrony zdrowia, jakie powinien zapewnić pracodawca we współpracy z podstawową jednostką służby medycyny pracy. Należy w tym miejscu podkreślić różnicę dzielącą komentowany przepis oraz regulacje zawarte w art. 6 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (dalej ump), polegającą na tym, iż rozporządzenie określa obowiązkowe minimum w zakresie postępowania pracodawcy oraz lekarza medycyny pracy w regulowanych sytuacjach (badania profilaktyczne oraz sytuacje określone w komentowanym paragrafie), natomiast ump reguluje właściwość zadań wykonywanych przez służbę medycyny pracy, których wybór jest dobrowolny dla pracodawcy. Co więcej, moim zdaniem, nawet jeżeli zawarta umowa pomiędzy podmiotami pracodawcy i podstawowej jednostki służby medycyny pracy nie zawiera zakresu działań podanych w §6, to jednostka służby medycyny pracy nie powinna uchylać się od realizacji określonego postępowania.
Należy również w tym miejscu wspomnieć o badaniach profilaktycznych przeprowadzanych poza terminami określonymi wskazówkami metodycznymi, określonymi w załączniku nr 1 do rblp. Badania te wykonywane są w trzech przypadkach. Przypadki te tym samym stają się jedynym uprawnieniem pracownika, który może po ich zaistnieniu domagać się skierowania na dodatkowe badania profilaktyczne. Są to sytuacje związane z:
a) szkodliwym wpływem wykonywanej pracy na danego pracownika;
b) wystąpieniem objawów wskazujących na rozwój choroby zawodowej;
c) zaistnienie wypadku przy pracy, mogącego powodować niezdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku.
Wspomniane wyżej badania przeprowadzane są tylko po zgłoszeniu niemożności wykonywania pracy przez pracownika z powodu powyższych przyczyn. Do badań dodatkowych możemy również zaliczyć badania wykonywane w trybie art. 172 Kodeksu pracy (kobiety w ciąży) oraz wykonywane na wniosek pracowników niepełnosprawnych (art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 511).
Autor: Adam Pisarczuk
Sprawdź specjalistyczne publikacje z zakresu prawa pracy i bhp